পৰ্বত-মূললৈ ....
স্তবক
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৬৮)
“এতিয়া বসন্তকাল
ফুলতকৈ কাঁইটেই ভাল|”
এইবুলি কৈ মোৰ কোলাত
আহি পৰিল
তেজৰঙা বুলবুলি এহাল !
কাঁইটীয়া গোলাপৰ ডাল
বতাহত দোঁ খাই আহি
ছিঙি নিবহি যেন মোৰ কলিজাৰ এফাল |
এতিয়া বসন্তকাল
ফুলতকৈ কাঁইটেই ভাল....
বোধন (Bodhan) - Hiren Bhattacharya Assamese Poem
বোধন
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৬৮)
আজি মোৰ
এন্ধাৰতে টোপনি ভাগিল |
স্বপ্নৰ পাপৰি
এটি এটি কৰি সৰি পৰি ৰ’ল
যেন পলাতকা পৰীৰ কৰবীৰ ফুল !
দেহৰ হুলত এতিয়া মোৰ
লাগি আছে মাটিৰ কোলাহল;
আৰু, অপসৃয়্মাণ ছায়াৰ দৰে
সপোনৰ কোমল কৌতূহল !
মোৰ আৰু পৃথিৱীৰ (Mor Aro Prithibir) - Hirudar Kabita
মোৰ আৰু পৃথিৱীৰ
(১৯৭২)
১
কাৰ কাৰণে কবিতা, সূৰ্যৰ শুদ্ধতা ? সমুখৰ বাট জলকতবক ,
বাওঁহাতৰ টিপত মৰে কুশীলব, জননীৰ বুকুত কাল যমুনা |
কাৰ কাৰণে কবিতা, সূৰ্যৰ তেজস্বিতা ? ছহীদৰ হাড়
শিয়াল-কুকুৰৰ ভোজ, স্বাধীনতাৰ বিপন্ন মুখ !
কাৰ কাৰণে কবিতা, তাপস কবিৰ তেজৰ শলিতা ?
২
মই এক বিপুলাতয়ন নাটকৰ গৰ্ভাংকৰ গভীৰ নাটকীয় মুহূৰ্তত,
মোৰ অসহায় চকুৰ আগত বিশাল শব্দকল্পদ্ৰুম,
উদগ্ৰ জীৱন শক্তিত স্ফীত শাখা-প্ৰশাখাত
উত্সাৱন্ত ধুমুহাৰ কোলাহল;
মুক্ত, উদ্ধত আৰু সুস্পষ্ট বিবেকী বজ্ৰৰ নিৰ্ঘোষ |
মোৰ অনুভূতিৰ বিপদজনক দুৱাৰ দুফাল কৰি খোলা |
যকৃতৰ সুখ-শ্ৰুত সুস্থতাই জানো সকলো ?
তোমাৰ লগত মোৰ বিস্তৰ মতভেদ |
বৰং যদিও দুষ্প্ৰাপ্য, তেজৰ স্বাভাৱিক ৰং মোৰ প্ৰিয় |
মই এনেধৰণৰ সৰ্বাত্মক সংকটৰ মুখামুখি
যাৰ – এফালে নিৰ্বিষ বাস্তৱ, আনফালে অসম্ভৱ ভৱিষ্যত্ |
৩
নিমিষতে ভাঙি পৰে মোৰ বুকুৰ ভিতৰৰ ঘৰ-দুৱাৰ | তোমাক
বুকুত থৈ কৰা আশ্চৰ্য নিৰ্মাণ | ভয়ংকৰ ভাঙনৰ মুখত
স্থিত দীৰ্ঘ পৰিশ্ৰমে গঢ়া সুশোভিত উদ্যান |
পাৰ হৈ আহোঁ পিছল শিলৰ সাঁকো,
ভৱিষ্যতৰ গন্ধবহ সপ্ৰতিভ বৰ্তমান |
হাড়ে হাড়ে, বুকুৰ ভিতৰে ভিতৰে ভাঙে ঘৰ-দুৱাৰ,
কলিজাত কতকাল পৰি থকা স্মৃতিময় গোলাপলতাৰ
তিমিৰ প্ৰোথিত শিপা ছিন্ন-বিচ্ছিন্ন |
শ্বাসৰোধী অভ্যন্তৰত পিপাসাৰ মুমূৰ্ষ প্ৰাৰ্থনাঃ
মোৰ প্ৰকৃতি, মোৰ প্ৰিয়, তুলি লোৱা মোৰ অপাপ হৃদয়
ধ্বংসস্তুপৰ পৰা |
৪
তেজৰ অনুগত মোৰ এই অভীষ্ট শব্দবোৰৰ নিঃসংগতা
লগৰীয়াৰ চকুত ধুলি দি বালিঘৰ সাজি একান্তমনে
উমলি থকা ল’ৰাটোৰ দৰে এক অদ্ভুত আনন্দবোধত মুগ্ধ |
প্ৰতিটো শব্দৰ শৰীৰে শৰীৰে বিয়পি আছে মোৰ
আইৰ চাদৰৰ মোলান আচঁলত লাগি থকা কিংবদন্তিৰ কৰুণতা |
৫
এনেকৈয়ে আছোঁ: দুখ মোৰ কোলাৰ কেঁচুৱা, বাৰে বাৰে
দুহাতেৰে দাঙি ল’ব লাগে | জিভাত দুখৰ ঘৰৰ লোণ,
ওকালিত ওলাই আহে ভাতৰ নিসনি | খং মোৰ সহজতে নুঠে |
দায়িত্বশীল পিতাৰ দৰে মই জানো
খং কেনেকৈ সামৰি থ’ব লাগে;
ক্ষমায়েই বা কাক বোলে | প্ৰচুৰ দায়িত্ব মোৰ |
দুখবোৰ তুলি-তালি মানুহ কৰাৰ গধুৰ দায়িত্ব,
একান্ততাত জুৰুলি-জুপুৰি নৰীয়া দেহা,
কিবা এটা ক’ব খুজিলেই আলজিভাৰ পৰা ছিটিকি পৰে
অজানিত তেজ মুখৰ ভিতৰে-বাহিৰে |
৬
মোৰ অস্ত্ৰৰ শানিত মুখত সুগন্ধ সময়ৰ সেতুময়তা !
মোৰ স্নায়ুৰ বিচিত্ৰ বীনাৰ সহস্ৰ তাঁৰ কৃতজ্ঞতাবোধত গধুৰ,
বুকুৰ ভিতৰত অজৰ-অমৰ পৃথিৱী, যাৰ কাষত বহিলে
উজ্জ্বল হৈ উঠে মোৰ নৰীয়া দেহ | ভ্ৰমণ-বিলাসী মনৰ শেষ হয় সকলো
আয়োজন, ভৰি ছুই গুছি যায় আবেলিৰ ৰ’দ,
মই মাথোঁ বহি থাকোঁ লিৰিকি-বিদাৰি গুৰুভাৰ শিকলি |
.... আঙুলি কামুৰি পালো ঘোলা তেজ, চেঁচা বিদ্ৰোহ,
চূড়ান্ত কিবা কৰাৰ মোৰ খুব লোভ, অথচ মোৰ
সেই স্পৰ্ধা নাই অথবা, বিৰল প্ৰাজ্ঞতা !
৭
কমৰেড্, বুকুখন বিষাইছে, বন্দুকটো উম দি বুকুতে থাকক,
আঁতৰাই নিনিবা; লাগিলে তৰ্জনী আঙুলিটো মোৰ
ট্ৰিগ্ৰাৰতে থোৱাঃ বন্দুকৰ নলেৰে জ্বলক অবিৰাম বিজুলী |
ৰাতিটো পাৰ হৈ গ’লে আমাৰ আৰু ভয় কি ?
নলে-গলে লগালগি পামগৈ ফৰকাল বেলতলাৰ পথাৰ |
আহিনৰ লেণ্ডস্কেপ (Ahinor Landscape) - Hirudar Kobita
আহিনৰ লেণ্ডস্কেপ
(১৯৬৫)
১)
শেষ হৈ গ’ল
লুদ্ধ আকাশৰ হিংস্ৰ উত্সৱ |
উখল মাখল পথাৰত
এতিয়া বলিছে সেউজীয়া ঢল ||
২)
তামস আকাশখনৰ
স্তব্ধতা ভাঙে কোমল কঁহুৱা ফুলে |
কবিতাৰো বতৰ আছে
আহিনৰ আকাশে কাণে কাণে ক’লে |
৩)
ৰ’দালিৰ ভাঁজে ভাঁজে
অপাৰ বিস্ময় |
আবেগত ভাঙি পৰে
শব্দৰ তন্ময় ||
এতিয়াও অমৃত (Atiyao Amrit) - Hiren Bhattacharya Axomiya Poem
এতিয়াও অমৃত
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৭৬)
১
স্মৃতি দুখৰ অতীত
সুহুৰিয়াই গুচি যায় সুৰম্য উপত্যকা |
২
মুখত এজোলোকা তেজ | সুৰ্যটো ওলমি আছে |
আকাশ ফাঁচীৰ কাঠ
|
৩
দীৰ্ঘশ্বাস মলিন আকাশত কোন তুমি বিষাদ প্ৰতিমা !
অসম্ভৱ অনুবাদ (Axombhav Anubad) - Hiren Bhattacharya Axomiya Kabita
অসম্ভৱ অনুবাদ
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৭৫)
এটা অজুহাত পালে মই গুচি যাব পাৰোঁ,
যেনি মন যায়, তোমাৰ সান্নিধ্যৰ যাদুকৰী ৰাতি
মই গুচি যাম, যি কোনো অজুহাত পালে,
মুক্ত কৰি প্ৰতিভাৰ পথ, নিৰ্জনতা নিৰ্ভৰ ছায়াৰ
সুখ্যাতিত এই যে তোমাৰ এই উপস্থিতি
অসম্ভৱ অনুবাদ তাৰ, জালিকটা জোনাকৰ
মাজেৰে মই গুচি যাম, হাতত সাৰে ভৰিত সাৰে ......
[কোনোবা হাস্নাহানা ৰাতি]
প্ৰয়াত কবিৰ স্মৰণত (Proyato Kabir Smaranat) - Hiren Bhattacharya Asomiya Kabita
প্ৰয়াত কবিৰ স্মৰণত
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৭৪)
বেশ্যান্তৰিত শাসক স্বভাৱদোষত স্ফীতোদৰ বণিকৰ ক্ৰীতদাস,
সন্ন্যাসে শোভা কৰে জানো কবিক, কলম যাৰ জাগৰ তৰোৱাল ?
কাব্যতো নহয় সহজ পণ্য, অন্য ধাতুৰে গঢ়া তাৰ বিপন্ন শৰীৰ,
তেজত প্ৰতিবাদ, সত্তাত বিপ্লৱ |
নেৰুদা, মই তোমাৰ কুৰিটা প্ৰেমৰ কবিতা পঢ়িছোঁ,
আৰু জানো প্ৰেমৰ কবিতাৰে ৰচা এটা হতাশাৰ গানত মূৰ্ত
ভাঙনৰ হাতুৰি কিমান গধুৰ !
স্বদেশ স্বকাল (Sadekh Sakal) - Hiren Bhattacharya Poem
স্বদেশ স্বকাল
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৭৪)
মই কবি, কৃতিত্বৰে পাৰ হৈ আহিছোঁ বুৰঞ্জীৰ বহু ভয়ংকৰ দিন |
শব্দই মোক দিছে প্ৰতিৰোধৰ অসামান্য ক্ষমতা, অৰ্থৰ শৃংখলা,
নিৰ্ভুল হোৱাৰ ইচ্ছা, সেযে, প্ৰয়োজনত পুনৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছোঁ
বিপৰ্যস্ত শব্দৰ নিৰ্বাসিত অৰ্থ |
শব্দ মোৰ শুভংকৰ সংগীত কিম্বা উচ্চতৰ গণিত |
থাকক অবিবেকী যুদ্ধ, মহামাৰী বসন্ত, শব্দ মোৰ চিৰাচৰিত
প্ৰতিকূলতাত আয়ত্তাধীন নিপুণতাৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ অকপট তৰোৱাল |
মোৰ আন কোনো সত্তা নাই, শব্দৰ সতে মোৰ অভিন্ন সংসাৰ;
যাৰে, খণ্ড-খণ্ড কৰি তুলি ধৰোঁ ৰক্তাক্ত স্বদেশ স্বকাল;
স্বপ্নৰ নিটোল দেহেৰে গঢ়া অসম্ভৱ ভৱিষ্যত্ |
সংকট দিন (Sankat Din) - Hiren Bhattacharya Assamese Poem
সংকট দিন
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৭৪)
আকালৰ চোতাল | শস্যৰ পথাৰ উদং | কিশোৰৰ হেৰাল
স্বপ্ন স্বাধীনতা | গৰ্ভৱতী নাৰী নিদ্ৰাত নিহত |
মূলত কি বিহ ? উছন গ’ল গাঁও | নষ্ট নগৰ |
মৃত্যুৰ মলিন ছাঁত, অশ্লীল বণিজ | পাপ মুদ্ৰাৰ পায়োভৰ |
হে সময়, গৰ্জি উঠা, নিয়োজিত কৰা সৰ্বোত্তম প্ৰতিভা |
মোৰ এই শব্দবোৰ (Mor Ai Xobda Bour) - Hiren Bhattacharya
মোৰ এই শব্দবোৰ
[তৰুণ কবিৰ হাতত] হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৭৩)
স্বপ্নৰ উদ্যান ছুই অহা মোৰ এই শব্দবোৰত জীৱনধাৰাৰ সুষমা,
সময়ৰ ঘনিষ্ঠ উত্তাপ, মোৰ কোনো নিজস্ব আবিস্কাৰ নাই,
মোৰ ভিতৰত এটা যেন খেতিয়ক, মই শব্দবোৰ জিভাত দি চাওঁ,
কাৰ কি সোৱাদ, হাতৰ তলুৱাত লৈ চাওঁ কিমান তপত,
মই জানো শব্দ মানুহৰ মহত্ সৃষ্টিৰ তেজঃদীপ্ত সন্তান,
মই সাধাৰণ কবি,
কান্ধ সলনি কৰি বৈ অনা মোৰ এই শব্দবোৰত
মানুহৰ নিদাৰুণ অভিজ্ঞতা, বুৰঞ্জীৰ নিঠুৰ আচোঁৰ |
পৃথিৱী মোৰ কবিতা (Prithibi Mor Kabita) - Hiren Bhattacharya
পৃথিৱী মোৰ কবিতা
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৭৩)
কলম মোৰ কমাৰৰ হাতৰ হাতুৰি, ভাঙি-পিটি গঢ়ি লওঁ শব্দ,
খেতিয়কৰ ফাল যেন চোকা, সীৰলুত সোনৰ সীতা,
মিস্ত্ৰিৰ কৰত যেন ৰূঢ়,
কঠিন কাঠৰ আঁহ ফলি টানি আনো
অভিজ্ঞতাৰ তেজ লগা শব্দ, চাওঁতাল মৰদৰ ধনুৰ কাঁড় যেন
লক্ষ্যভেদী একো-একোটা শব্দ মোৰ
ৰক্ত-মাংস-ইচ্ছাত তীব্ৰ হৈ উঠে,
সিহঁতৰ কোনোটো পৰ্বতৰ দৰে উদ্ধত,
কোনোটো নদীৰ দৰে নত, আৰু কোনোটো বা হ্ৰদৰ দৰে গম্ভীৰ,
কাৰো কথাত উঠা-বহা নকৰে |
নদ-নদী-পৰ্বত চিত্ৰিত বিপুল মহাদেশৰ মই কবি,
পৃথিৱী মোৰ কবিতা |
ভোগালী (Bhogali) - Hiren Bhattacharya
ভোগালী
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৭১)
তুমিটো জানাই
এই কবিৰ আৰু একো নাই |
এটাই মাথোঁ কামিজ
তাৰো ছিগো-ছিগো চিলাই |
প্ৰেম নিশ্চয় এনেকুৱাই
আৱৰণ খুলি হৃদয় জুৰাই |
দেশ আৰু অন্যান্য বিষয়ক - Hiren Bhattacharya
দেশ আৰু অন্যান্য বিষয়ক
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৭১)
১
দেশ বুলি ক’লে আদেশ নেলাগে,
মোৰ তুম্ৰালি তেজত টগবগাই উঠে
এহেজাৰ এটা ৰণুৱা ঘোঁৰা !
২
মোৰ শব্দৰ শোভাযাত্ৰা হওক, ক্ৰুৰ-কুটিল ৰাতিৰ প্ৰহৰী হওক
তিৰ্বিৰাই থাকক বিক্ষোভৰ চোকা তৰোৱাল,
টলমল শব্দৰ উচ্ছ্বসিত তেজৰ প্ৰৱাহে-প্ৰৱাহে |
৩
মোৰ কামিজত ফুটি উঠে কাতৰতা, ক্ষীণ হয় ঘনিষ্ট উশাহ;
গভীৰত বৰ অস্বস্তি, বৰ অস্থিৰতা | সতৰ্ক প্ৰহৰী বতাহ
হঠাত্ কৌতূহলী হৈ পানীত যিদৰে নচুৱাই মাছ
মোৰ চৌকাষে উদ্যত মৃত্যু; মৃত্যুৰ কৌশলী হাত
অথবা, মৃত্যুজিত্ প্ৰতিভাৰ আচ্ছাদিত আভাস |
লাঞ্ছিত সূৰ্য (Lanchita Surja) - Hiren Bhattacharya
লাঞ্ছিত সূৰ্য
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৭০)
ৰ’দ গৈ গৈ ঢলি পৰে সূৰ্য |
ত্ৰস্ত ৰাতিৰ অন্তৰীক্ষৰ
অন্ধকাৰত জ্বলে কালপুৰুষৰ
তৰোৱাল অনিবাৰ্য |
মই কবি, সীমিত মোৰ সামৰ্থ্য |
আলিদোমোজাৰ ভূতগ্ৰস্ত প্ৰহৰীৰ
কৃতঘ্ন পিতলৰ সুহুৰিয়ে
বিপৰ্যস্ত কৰে মোৰ কাব্যৰ অৰ্থ |
ৰ’দ গৈ গৈ ঢলি পৰে সুবৰ্ণ সূৰ্য |
বাঁহীৰ মাত (Bahir Mat ) - Hiren Bhattacharya
বাঁহীৰ মাত
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৭০)
এন্ধাৰেৰে যাওঁতে যাওঁতে
পোহৰৰ শংখ নিনাদ
শুনিলো অকস্মাত্ |
বজ্ৰৰ বাবে থোৱা মোৰ হাড়ত
অনুভৱ কৰিলো বাঁহীৰ মাত |
বাঁহীটো তেজত, হাড়ৰ মাজত
লুকাই আছিল অতকাল |
তাত থূপাই থৈছিলো
সময়ৰ কিছুমান শুকান পাত |
পাতবোৰ আঁতৰাই দিলে কোনে ?
কাৰ বাৰু সিখনি স্নিগ্ধ হাত |
পুনশ্চ (Punusha) - Hiren Bhattacharya
পুনশ্চ
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৭০)
প্ৰতিদিনেই মোৰ একো-একোটা মৃত্যু
হাতৰ ৰেখাত দীৰ্ঘ-পৰমায়ু |
এনেকৈয়ে মই আছোঁ | সপোনৰ পৰীৰ
ভৰিৰ খোজ শুনি মনে মনে ভাবোঁ:
জীৱন যিমান সুন্দৰ হ’ব পাৰে
সুন্দৰ তাতোকৈ |
প্ৰস্তাৱনা (Prastabona)- Hiren Bhattacharya
প্ৰস্তাৱনা
- হীৰেন ভট্টাচাৰ্য(১৯৭০)
মোৰ দুহাত লোহাৰ শিকলিৰে বন্ধা |
কেতিয়াবা ভাবোঁ খুন কৰোঁ, নাইবা
নিজেই নিহত হওঁ সিহঁতৰ হাতত | মোৰ
তেজৰ শিখাত বাৰুদ-ভৰা স্বপ্নৰ য্ন্ত্ৰণা |
যেতিয়াই ভাবোঁ খুন কৰোঁ সিহঁতক
মোৰ তেজৰ সোঁতত বাজি উঠে অস্ত্ৰৰ
অনিবাৰ্য ঝন্ঝননি | সমস্ত শক্তিৰে
ছিঙি পেলাওঁ হাতৰ শিকলি | সমুখৰ
শোভাযাত্ৰাত যোগ দিওঁ অথবা
নিশব্দে তুলি লওঁ ছহীদৰ দেহা |
মোৰ তেজৰ শিখাত
বাৰুদ-ভৰা স্বপ্নৰ যন্ত্ৰণা |
প্ৰেমৰ কবিতা (Pramor Kabita) - Hiren Bhattacharya
প্ৰেমৰ কবিতা
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৬৯)
মোৰ বুকুত কি জ্বলে !
মোৰ দুখ, মোৰ আনন্দ
কিহে আৰু ব্যাপক কৰি তোলে !
মোৰ অনুভৱে অনুভৱে
তোমাৰ প্ৰেমৰ গুণগুণ শব্দ
এনেকৈ ৰূৰুৱাই জ্বলে যে
তাৰ ছাই ভৰি পৰে
মোৰ বুকুৰ ভিতৰে-বাহিৰে |
সম্ভৱত তোমাৰ প্ৰগলভ প্ৰেমে
মোক ছাই কৰি পুৰি নিব ক্ৰমে |
বসন্তৰ গান (Basontor Gann)- Hiren Bhattacharya
বসন্তৰ গান
[এজন কবিলৈ]
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৬১)
কালি ৰাতি খুব কুৱঁলি পৰিছিল |
পাহাৰতলিত
এটা চৰায়ে ওৰে ৰাতি
গান গাই আকাশখনক কন্দুৱাইছিল |
ৰাতিপূৱা,
গছে বনে, পাহাৰৰ শিখৰে শিখৰে
বকুলফুলৰ দৰে
গুৰি গুৰিকৈ বৰফ পৰিছিল |
এটা চৰাইৰ
মাতত বসন্ত অহা হ’লে !
তাৰ লাহী ডেউকাই
কুঁৱলী আঁতৰাব পৰা হ’লে !
ৰৌদ্ৰ-কামনা (Rowdra Kamona) - Hiren Bhattacharya
ৰৌদ্ৰ-কামনা
- হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৫৭)
উজাগৰ ৰাতি
সপোন দেখিছোঁ মই
ফুল-আলসুৱা তোমাৰ মুখৰ
শইচ-সোনালী হাঁহি |
অযুত তৰাৰ ঘুমটি ভাঙি
যেন সূৰ্য আহিছে নামি !
তেজৰ আখৰেৰে (Tejor Akhorere) - Hiren Bhattacharya
তেজৰ আখৰেৰে
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৭০)
“ইমান অলপতে বিচলিত হ’লে
তোমাৰ বাৰু কেনেকৈ চলে ?”
শিলুৱা এন্ধাৰে মোক এই বুলি ক’লে |
কবি মই নাছিলো কোনোকালে
ব্যৰ্থতাৰ এন্ধাৰে মোক মাথোঁ
সত্যক সহজে ল’বলৈ শিকালে |
কবি মই নাছিলো কোনোকালে |
ধানবোৰ দাই আনা (Dhan Dai Aona) - Hiren Bhattacharya
ধানবোৰ দাই আনা
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৯৪)
মোৰ কলঙ কপিলীৰ কোনোবাখিনিত
ভালপোৱাৰ বোকা-মাটিৰ শিতানে পথানে
হেন্দোলি উঠিছে ধান।
তোমাৰ পদুমী হাতেৰে ধানবোৰ দাই আনা
কাঁটলফুটা ৰ’দে টলবল কৰক তোমাৰ চিকুণ কজলা মুখ।
ধান আনা, ধান বানা, ভৰিৰ চাবত গুমগুমাই থাকক চৌদিশ।
ধান হওক (Dhan Haowak) - Hiren Bhattacharya
ধান হওক
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৯৪)
ধান হওক। বাঢ়নী পানীৰ লগত ফেৰ মাৰি ধান বাঢ়ক।
শাৰী শাৰী ধানে সেৰা পাতি থাকক মোৰ পথৰুৱা পিঠি।
বাৰখন হালে চহ কৰি থোৱা থৌকিবাথৌ তেজৰ টৌ
ধানৰ ভৰত ভাগিলে ভাগক মোৰ তপতৈয়াৰ কান্ধ কামিহাড়।
ধান হওক। আইৰ মলঙা আঁচল পকাধানৰ গােন্ধত
ফিৰফিৰকৈ উৰক।
ধানৰ পথাৰ গানৰ উজান
ইমানে সিমানে ধানে মোৰ পানীৰ লগত
ফেৰ মাৰি মেলিছে থোৰ।
শস্যমালাৰ ভ্রমণ (Xoshamalar Vramon) - Hiren Bhattacharya
শস্যমালাৰ ভ্রমণ
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৯৪)
মোক টানকৈ ৰ’দাই টোমত ভৰাই থোৱা
ভঁৰালঘৰৰ চোতালখনতে
মৌ-সৰা দি জহি শুকাই সৰিম।
পানী পালে, মাটি পালে, ৰ’দে বৰষুণে
ভুৰভুৰকৈ আকৌ গজি উঠিম…।
শাওণৰ বোকা-মাটিৰ পথাৰখনত মোক চাৰিওফালে ছটিয়াই দিয়া
চহ কৰা মাটিৰ সীৰলুত শুই কাণ তাল মৰা মেঘৰ গাজনি শুনিম
বিজুলী চমকত চকু মেলি চাম
ঢৌচিৰা এন্ধাৰ পথাৰখন;
আকাশ ভাঙি হুহুৰকৈ বৰষুণ আহক
আৰম্ভ হওক শস্যমালাৰ ধান-সোণোৱালী ভ্রমণ…
মানুহ-মাটি-তেজ-ঘামৰ পথাৰ (Manoh-Mati-Taj-Ghamr Pothar) - Hiren Bhattacharya
মানুহ-মাটি-তেজ-ঘামৰ পথাৰ
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৯৩)
চহাই পেলোৱা চন পৰা এই মানুহ-মাটি
তীখাৰ নিমজ ফালেৰে ফাল ফাল কৰা উদং ৰ’দৰ
তপত পথাৰ
দেহ-দিহিঙৰ বোকা-মাটি খচকি সিঁচি দিয়া ধান।
কলহৰ কানেৰে পানী ঢালা খৰাং মাটিত,
ন-থৈ পানীৰে ভৰি পৰক
ছিৰাল চিটাচিট চ’তৰ শুকান মাটি—
পানী আনা, ভাঙা নদী-নলা-খাল বিল।
ধূলি কৰি মাটি কঠিয়া পাৰা,
ভূঁইতলিৰ একাচেকা লেও লোৱা মাটি
কোন ডৰাত কি ৰুবা
আহু-শালিৰ হেতা-ওপৰা, বাও-আমনা উথপথপ।
চহাই পেলোৱা মানুহ-মাটি-তেজ-ঘামৰ পথাৰখন…
শইচৰ সুদৃশ্য বর্ণমালা (Xoyesh Sudrisha Bornamala) - Hiren Bhattacharya
শইচৰ সুদৃশ্য বর্ণমালা
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (১৯৯২)
মোক চহাই মৈয়াই শইচৰ গুটি সিঁচি দিয়া,
চকুৰ পানীৰে জীপ দিম শিলুৱা বুকুৰ মাটি,
হাড় হিমজুৰ সাৰত
লহপহকৈ বাঢ়ি উঠিব ধান-মাহ-সৰিয়হ—
শইচৰ সুদৃশ্য বর্ণমালা।
তিল কুশ তুলসীৰে শুচি কৰি লোৱা মোক
বিহ্বল মুখত দিয়া সৃজন নিসর্গৰ ভাষা
ধানে-বানে দৃঢ় হওক আবেগ সত্তাৰ নির্জন নির্মাণ।
বুকুৰ তলেৰে মোৰ ৰ’দ-বতাহৰ অদৃশ্য শিপা…
জোনাকী পংক্তিমালা (Jonaki Ponti Mala) - Hiren Bhattacharya
(হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা কপিলী কলং)
জোনাকী পংক্তিমালা
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য
১
ওঁঠৰ পৰা গানলৈ, ফুলৰ পৰা গোন্ধলৈ
চকুলোৰ পাৰঘাটেৰে তুমি মোক লৈ গ'লা ধানৰ উমাল পথাৰখনলৈ
২
ভালপোৱাতকৈ সেউজীয়া আৰু একো নাই ।
তোমাৰ বুকুত হেন্দোলি আছোহি
পৃথিৱীৰ গোটেইখিনি সেউজীয়া ... ...
৩
মোৰ চহা পিঠিত ৰ'দ-বৰষুণ, কলিজাত ধানৰ কঠীয়া
থিত্-গৰকি বিচাৰি পালো সীৰলুৰ শিৰে শিৰে বৈ যোৱা
চকুলোৰ তলসোঁতা নৈ ...
৪
শাওণৰ বৰষুণজাকে পানীৰে ভৰাই দিছেহি মোৰ বুকুৰ পথাৰ -
কুমলীয়া ধানৰ শিপাই খামুচি ধৰিছে মাটি ... ...
৫
অ'নিঠুৰ, তোলৈ থৈ গ'লো মোৰ এই দেহ-ভোগজৰা
তোৰ মলঙা ওঁঠৰ যদি জেউতি চৰে
৬
মোক দোতৰা সাজি বজাবা । মই বাজি উঠিম তোমাৰ হাতেৰে ।
চৌদিশে বৈ যাব গানৰ সুৰভি ।
৭
তুমি আগবঢ়াই দিয়া তোমাৰ সেউজীয়া হাত -
মই শস্যৰ প্ৰতিমা গঢ়োঁ ... ...
৮
তুমি শস্যৰ দুচকুৰে বৈ অহা মোৰ কলং-কপিলী -
গধূলি বতাহত ধূলি-বালিৰ সেমেকা গোন্ধ ... ...
৯
ধুমুহা ডাৱৰে ছউনি পাতিছে -
তুমি আগুৰি থাকিবা মোৰ ভৰপক ৰুপহী পথাৰ ...
১০
কাঁইট যিমানে কঠুৱা ফুলৰ জেউতি সিমান চৰে
মোৰ ভালপোৱাৰ সতিনীঅঁহীয়া কোঁহে কোঁহে
জাকিমাৰি উঠে এজোলোকা তেজ
১১
মুখ-আন্ধাৰ গধূলি
পাঁজীসেৰীয়া তোৰ দহোটা আঙুলি
মোৰ পদুলিত সাঁজৰ সলিতা হৈ জ্বলিছে ...
১২
মোক লটৰলিৰ ধেমালিয়ে লগ এৰা নাই
ভৰা নৈত জাপ দি আকৌ এবাৰ পানীৰ তলি চুই আহিব খুজিছোঁ ...
১৩
বাৰিষাৰ নৈ যেন আইদেওৰ বন্ধিব নজনা চুলি -
ধ্বনিময় বতাহত অস্থিৰ গছ-গছনি, ভাষাৰ সেউজীয়া সুন্দৰ শৰীৰ ...
১৪
তই মোৰ শিৰলু ফালি গৈ থকা অবাধ লাঙল -
নিয়াৰি-চিকুণ লোৰ ফাল ...
১৫
মোক সুঁৱৰি নৈৰ দাঁতিত এজোপা বাঁহ ৰুবি
নৈলৈ হালি গৈ সেউজীয়া বাহজোপাই তোক বাৰিষা-খৰালিয়ে
বৈ যোৱা সোঁতৰ গান শুনাব ...
১৬
ভালপোৱা মোৰ মুঠিখোলা হাতৰ একাঁজলি বগা ধক্ধকীয়া আখৈ -
চাৰিওফালে সিঁচৰিত হৈ আছে ...
১৭
দুখে দহো আঙুলিৰে চকুলো টোকে -
মোৰ নিমাত হাতৰ তলুৱাত গজি'উঠিছে এজোপা গছ;
ডালে-পাতে সেউজীয়া চকুৰ ঠাৰেৰে বাঢ়ি অহা গছজোপাৰ
গোটেই গাতে বতাহ -
শিপাৰ পৰা পাতলৈকে, পাতৰ পৰা আকাশ ...
১৮
জীপাল মাটিত দ-কৈ শিপাব ধানে
মোৰ ভৰিৰ পতাৰে এটোপ-দুটোপকৈ তেজ বিৰিঙিছে ...
১৯
এডাল তাঁৰ চুলেই যেনেকৈ বাজি উঠে গোটেই বীণখন
তেনেকৈ বাজিছে মোৰ ভালপোৱাৰ বিষাদ ...
২০
তই মোৰ সোঁৱৰণ -
সপোনৰ শিতানৰ এপাহ নিজান গোলাপ,
ৰাতিপুৱাৰ চোতালৰ ধাননি চুই অহা এচেৰেঙা ৰ'দ ...
২১
আকৌ খিল্খিলাই উঠিছে ধানবোৰ
এবেলা ৰ'দত, এবেলা বতাহত হালিছে-জালিছে -
ধান মোৰ, মৰোঁ-জীঁও তেজ-পানী-বতাহ,
গোটেই গাতে শিপাই আছে ...
২২
তই মোৰ ধানৰ সেইজীয়া পথাৰ, বোকাপানীৰ সেউজীয়া শিহৰণ ...
২৩
তোৰ বুকুৰ বাওঁকাষেই চপাই থৈছ ভালপোৱাৰ নাওখন -
পাল তৰি মেলি দে; তেজৰ ঢৌ ভাঙি জয় কৰি আহক পৃথিৱী ...
২৪
ভালপোৱা মোৰ দীঘে-বাণীয়ে সিঁচৰিত হৈ আছে পৃথিৱীৰ ইমূৰ-সিমূৰ ...
২৫
ভালপোৱা হেৰুৱাই মানুহ বৰ অকলশৰীয়া -
তই মোৰ কাষ চাপি ভালপোৱাৰ এষাৰি গান শুনাই যা,
ঘাঁহৰ দৰে সহজ সেউজীয়া ...
২৬
মোৰ সোঁভৰিয়ে উমান নেপায় বাঁওটো ভৰি কলৈ গৈ আছে
এনেকৈ গৈ গৈয়েই তোৰ কাষলৈ আকৌ উভতি অহা ;
তই মোৰ ব-ছেৰা জীৱনৰ ঢৌ-লগা গান ...
২৭
তই মোৰ পাতসৰা গছৰ থুনুক-থানাক্ কুহিপাত,
উশাহ সলাবৰ ফুৰ্ফুৰীয়া এছাটি বতাহ ...
২৮
থৌকি বাথৌ জীৱনৰ সোঁতে ঢৌৱাই দিয়ক
মোৰ একৌয়া বোটলা শব্দৰ কবিতা - নাহৰো নেলাগে, তগৰো নেলাগে,
আইদেৱে ব কি ফুল বিচাৰে, পাৰিজাত যে পাবলৈ নাই ...
২৯
তোৰ ফুল বোটলা হাতখন দে, সুঙি চাওঁ -
ৰাতিপুৱাৰে ফুলৰ গোন্ধ তোৰ হাতৰ তলুৱাত গধূলিলৈকে
মল্মলাই আছে ...
৩০
মন, মেলি দে তোৰ দুৱাৰ, শুনো সপোনৰ গান -
মোৰ হাতত কানপাতি নিজানে পৰি আছে এমুঠি ধানৰ লেছেৰি
৩১
মোৰ চহাই থোৱা পথাৰত ভুঁই-লখিমীৰ ভৰিৰ খোজ পৰিছে -
সপোনৰ ডাৱৰে কঢ়িয়াই আনিছে বৰষুণ, বাউল বতাহত
তিতিছে বুৰিছে ধান-জীয়ৰীৰ সেউজীয়া কেছ-বচা ৰিহাখন ...
৩২
মোৰ একাষে নৈ, একাষে পথাৰ -
কান্দোন উতলা বুকুৰ দুকাষে নৈয়ে-পথাৰে সমানে ঢৌ খেলিছে
কোনে আগে ঘাই চুই আহিব পাৰে ...
৩৩
ডাৱৰে গাজিছে, চাক ভাঙি বৰষুণ আহিব । দুদিনতে বাঢ়ি উঠিব নৈ-বিল ।
পথাৰখনৰ শুকান জিভাত লাগিব বাঢ়নী পানীৰ সোঁতৰ সোৱাদ ...
৩৪
কোনোবাই মোৰ বুকুখনি খন্দি চাইছে । গছ-লতাই কুঁহিপাত মেলিছে -
কলিজাৰ সাঁকোখনৰ সিমূৰে একো-কোহালি পীঁপাৰ মাতে
থৌকি-বাথৌ কৰিছে ...
৩৫
তই মোক কান্দি কন্দুৱালি
মোৰ অফলা পথাৰ তোৰ চকুলোৰ শস্যময়
তোৰ চুমাৰ তিতিকি সোৱাদ মোৰ পিছল দুখন ওঁঠত ...
৩৬
মোৰ টোপনিৰ শিতানত সাৰে আছে প্ৰাণময় শস্যবীজ
ধূলি-বালি মলিন নিসৰ্গৰ শৰীৰ-অশৰীৰে কঠিন জাগৰণ ...
৩৭
মোৰ খৰাং বুকুত গাজি গুমৰি আছে গৰ্ভৱতী শস্যমালা
ক'তো বিষাদৰ চিন নাই, তেজৰ সোঁতে-ওভটনিয়ে
উৎসৱৰ যো-জা চলিছে
মোৰ নিৰীহ হাতত শেলুৱৈ ধৰা পুৰণি বাহীঁটো ৰৈ-ৰৈ বাজিছে ...
৩৮
সোঁৱৰণ মোৰ -
আইদেউৰ পুখুৰীৰ হালি থকা নল-খাগৰি, আবেলি বতাহৰ তৎপৰ ছাঁ ...
৩৯
তই মোৰ মৰুভুমিৰ এপলক ৰামধেনু, উতলা বতাহত শস্যকণাৰ গোন্ধ ...
৪০
অ'মোৰ সুন্দৰ বন্ধুবোৰ, নিজান ওঁঠত মোৰ গুজি দি যা একোঁহা শব্দ,
এঙামুৰি দি উঠক ধানৰ পথাৰ
৪১
তোৰ লখিমী চপোৱা হাতেৰে মোকো বুটলি ল'বি
ডালেপাতে শিপাৰে গোটেই মানুহটোকে -
মই গুণ্গুণাই থাকিম তোৰ ওঁঠ দুখনত ...
৪২
পিয়াহত মোৰ কলিজাৰ আঁত শুকাই গৈছে
তই চৰাইবাহী বতাহত ৰুমাল জোকাৰি ঠাৰে-চিয়াঁৰে বাট দেখুৱাবি ...
তই সুঁহুৰিটো মাৰি পোনেই পানী-অনা ঘাট পামগৈ
৪৩
মোৰ অসুখৰ নিজানত তই নিদানৰ আখৰময় সেউজীয়া ডালপাত;
দীপ্তিময় বন্ধুত্বৰ উমাল উপস্থিতি । অসুখ মোৰ যুৰীয়া,
দুখ-বিষাদৰ মাটি চহাই সপোনৰ মাজলৈ গুচি যায় ।
সপোন মোৰ মাঘী সৰিয়হৰ সোনৰ পথাৰ ...
শব্দবোৰ সলনি হৈ গৈছে (Xobdo Bur Xoloni Hoi Goise) - Hiren Bhattacharya
শব্দবোৰ সলনি হৈ গৈছে
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য
মোৰ বুকুৰ মেজত
কেইটামান পুৰনি চিনাকী শব্দ নিজানে পৰি আছে -
অভিধানৰ অৰ্থ সিঁহতৰ গাত বীন্দু বিসৰ্গও নাই,
সলনি হওঁতে নউন হৈ পৰিছে সিঁহতৰ মুখ
হেৰাই গৈছে সেই তুমি-তামা চিনাকী;
পুৰণি আঁহত জোপাৰ পাতত অনতি-অতীতৰ অকপট ছাঁ -
সলনি হৈ গৈছে শব্দবোৰ, লুপ্তপ্ৰায় শব্দবোৰ
এতিয়া এটা এটাকৈ ঘাই বাটলৈ ওলাই আহিছে
সিঁহতৰ শৰীৰ জুৰি আষাঢ়-শাওণৰ বৰষুণ ...
মাটি গোঁসানীৰ মুখ (Mati Gosanir Mokh) - Hiren Bhattacharya
মাটি গোঁসানীৰ মুখ
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য
দুপৰ গৈ গধূলি হ'ল -
আকাশটিলাৰ বাগিচাখনত এথুপি তৰাই ভুমুকিয়াইছে,
মোৰ গোঁসানী-সজা হাতৰ মাটি এতিয়াও শুকুৱা নাই,
কুৱলীয়ে ঢাকি ধৰিছে আধা-গঢ়া গোঁসানীৰ মুখ;
নিয়ৰ পৰিছে চোতালৰ ক'লা তুলসীজোপাত ...
নতুন ধানৰ গোন্ধ
(অনা-বতাহত লৰে থুৰিপাত)
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য
গধূলি হৈ আহিল
বেলিয়ে ঠেং মেলিছে -
পথাৰ ঢাকি থকা চৰাইবোৰ
মাদৈ-মদাৰৰ আগেৰে
ঘৰমুৱা হ'ল
ধান চপাই
তয়ো চাগৈ জুৰুলি ঘামেৰে
ইমান পৰে ঘৰ পালিগৈ -
বতাহত নতুন ধানৰ গোন্ধ ...
মানুহৰ বুকুৰ ঢৌ (Manuhor Bokur Dhou) - Hiren Bhattacharya
মানুহৰ বুকুৰ ঢৌ
হীৰেন ভট্টাচাৰ্য
কথাবোৰ মোৰ খুব নিজৰকৈ ক'বৰ মন গৈছে । বৰ নিজৰকৈ,
দুগালেৰে বৈ অহা চকুপানীৰ দৰে । তৰাবছা বুকুৰ এন্ধাৰত
বগুৱা বাই ফুৰিছে বৰেগঞা এই অজান্তি শব্দবোৰ;
মই কাগজ-কলম যতনাই ল'লো, যদি এষাৰো বুটলিব পাৰোঁ;
মানুহৰ বুকুত ইমান ঢৌ, ইমান সৰ্বজনীন মানুহৰ বুকু -
শস্যবান মাটিলৈ চাই মই মূৰ দোঁৱাই ৰ'লো ...